W dniach 2–3 sierpnia 2012 r. odbyło się XVII posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 16 ustaw, do 7 wprowadziła poprawki. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 1 projektu ustawy i podjęła 2 uchwały okolicznościowe. Zapoznała się również ze sprawozdaniem Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z petycji rozpatrzonych w 2011 r.

Senat 61 głosami, przy 37 wstrzymujących się, przyjął z 3 poprawkami redakcyjnymi, zaproponowanymi przez Komisję Gospodarki Narodowej, nowelizację ustawy – Kodeks morski oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Dostosowuje ona polskie prawo do unijnych regulacji, dotyczących m.in. ubezpieczenia armatorów od roszczeń morskich czy ograniczenia odpowiedzialności za nie. Przewiduje, że zarówno statki pod polską banderą, jak i statki obce wchodzące do polskich portów muszą mieć ubezpieczenie OC, a na przewoźników nakłada obowiązek posiadania ubezpieczenia lub zabezpieczenia finansowego (gwarancja banku lub podobnej instytucji finansowej) z tytułu wypadków. Przyjęta 6 poprawkami, głównie redakcyjnymi, porządkującymi i doprecyzowującymi, zgodnie z wnioskiem Komisji Gospodarki Narodowej, ustawa o Państwowej Komisji Badania Wypadków Morskich przewiduje utworzenie przy ministrze transportu, budownictwa i gospodarki morskiej komisji – organu stałego i niezależnego od podmiotów, które mogą być stronami w postępowaniu dotyczącym wypadków na morzu. Ustawa zapewnia także prawidłowe wdrożenie unijnej dyrektywy wprowadzającej wytyczne dotyczące dochodzeń technicznych i wymiany doświadczeń po zaistnieniu wypadków morskich. Za przyjęciem nowelizacji z poprawkami opowiedziało się 89 senatorów, a 1 wstrzymał się od głosu.

Nowelizacja ustawy – Prawo prasowe, uchwalona przez Sejm na podstawie inicjatywy senackiej, dostosowuje prawo do orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 2004 r. i 1 grudnia 2010 r. Trybunał zakwestionował przepisy prawa prasowego, zakazujące pod groźbą kary komentowania tekstu sprostowania w tym samym numerze lub audycji, w której sprostowanie to zostało opublikowane, gdyż nie definiują one pojęć sprostowania i odpowiedzi. Przepisy te przestały obowiązywać od 14 czerwca 2012 r. W nowelizacji zaproponowano pozostawienie tylko sprostowania, rozumianego jako oświadczenie dotyczące informacji faktycznych podanych w danym materiale prasowym, zmierzające do ich korekty lub doprecyzowania. Nie mogłoby ono przekraczać dwukrotnej objętości fragmentu materiału prasowego, którego dotyczy, ani zajmować więcej niż dwukrotność czasu antenowego, jaki zajmował dany fragment przekazu medialnego. Sprostowanie powinno być nadesłane w ciągu 21 dni od daty publikacji, do której się odnosi. Wprowadzono też obowiązek publikacji sprostowania w Internecie w ciągu 3 dni roboczych. Sprostowanie powinno być opublikowane w tym samym dziale, co materiał prasowy, którego dotyczy, czcionką standardową dla danego tytułu i umieszczone pod widocznym tytułem: ,,Sprostowanie”, a w wypadku przekazu radiowego lub telewizyjnego – być wyraźnie zapowiedziane oraz nastąpić w przekazie tego samego rodzaju i o tej samej porze. Tekstu sprostowania nie można komentować w tym samym numerze pisma czy tego samego dnia w przekazie elektronicznym. W razie odmowy opublikowania sprostowania albo nieukazania się go w terminie zainteresowana osoba będzie mogła w ciągu roku od publikacji wytoczyć powództwo o sprostowanie. Sąd będzie miał na rozpoznanie sprawy 30 dni zarówno w pierwszej instancji, jak i na rozpatrzenie apelacji. Do 7 dni skrócono terminy na wniesienie odpowiedzi na pozew, wniesienie apelacji i odpowiedzi na nią. Od wyroków nie będzie przysługiwała skarga kasacyjna. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Komisja Kultury i Środków Przekazu oraz Komisja Ustawodawcza zaproponowały wprowadzenie 3 poprawek do ustawy. W wyniku głosowania (60 głosów za, 30 wstrzymujących się) Izba przyjęła ustawę z 5 poprawkami. Senatorowie m.in. przywrócili możliwość kontroli kasacyjnej w sprawach o opublikowanie sprostowania. Wprowadzili też szczególne uregulowanie, zgodnie z którym w sprawach o opublikowanie sprostowania termin do złożenia wniosku o sporządzenie wyroku wynosi 3 dni. Ponadto zadecydowali, że sprostowanie ma być drukowane taką samą czcionką jak materiał prasowy, którego dotyczy.

Z 4 poprawkami, zgodnie z wnioskiem Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Senat jednomyślnie, 89 głosami, przyjął ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, uchwaloną przez Sejm na podstawie projektu senackiego. Nowelizacja ma na celu wprowadzenie jednakowych zasad zwrotu kosztów należnych świadkom i biegłym w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych i karnych.

Do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego Senat, na wniosek Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, wprowadził 3 poprawki (88 głosów za, 1 wstrzymujący się). Nowelizacja wykonuje prawo UE, wdraża 2 unijne decyzje: w sprawie zapobiegania konfliktom jurysdykcji w postępowaniu karnym i rozstrzygania takich konfliktów oraz w sprawie stosowania przez państwa członkowskie UE zasady wzajemnego uznawania do decyzji na temat środków nadzoru stanowiących alternatywę dla tymczasowego aresztowania. Przyjęcie tych rozwiązań ma usprawnić działania organów procesowych, będzie też korzystne dla polskich obywateli objętych postępowaniem karnym.

Ustawa o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, pozwala na sfinalizowanie niezakończonych inwestycji EURO 2012, wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 29 grudnia 2009 r. w sprawie wykazu przedsięwzięć EURO 2012. Zmiana umożliwia zastosowanie trybów i terminów przyjętych w obowiązującej ustawie do trwających procesów inwestycyjnych. Izba odrzuciła (35 głosów za, 55 przeciw) wniosek Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o odrzucenie ustawy, a 57 głosami, przy 31 – przeciw i 1 wstrzymującym się, poparła stanowisko mniejszości komisji, która rekomendowała wprowadzenie 2 poprawek. Senatorowie zwolnili ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z obowiązku przedstawiania sprawozdań z realizacji przedsięwzięć związanych z EURO 2012, a także postanowili o wejściu ustawy w życie z mocą obowiązującą od 8 czerwca 2012 r.

Z 1 poprawką redakcyjną, zaproponowaną przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych, Izba jednomyślnie, 89 głosami, przyjęła nowelizację ustawy – Prawo celne, która dostosowuje krajowe przepisy dotyczące poboru przez organy celne opłat z tytułu przeprowadzonych badań lub analiz towarów do prawa unijnego ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny. Nowelizacja znosi te opłaty. Ponadto wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2011 r., na podstawie którego 25 listopada 2012 r. traci moc obowiązującą przepis dotyczący stawki opłaty za przechowanie w depozycie organu celnego towarów zajętych. Nowelizacja w ustawie – a nie, jak dotychczas, rozporządzeniu – określa dolną i górną granicę opłaty za przechowywanie w depozycie urzędu celnego towarów zajętych zgodnie z przepisami Wspólnotowego Kodeksu Celnego. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, określając w drodze rozporządzenia stawkę opłaty za przechowywanie towaru w depozycie lub magazynie prowadzonym przez organ celny, uwzględni wartość celną lub rynkową towaru przechowywanego w tych miejscach. Jednocześnie w mocy pozostaje przepis, że minister finansów, określając stawkę opłaty za czynności wykonane na wniosek osoby zainteresowanej poza urzędem celnym lub poza czasem pracy urzędu, uwzględni charakter tych czynności.

Bez poprawek senatorowie przyjęli nowelizację ustawy o systemie informacji oświatowej oraz ustawy o systemie oświaty. Jej celem jest zwiększenie poziomu anonimowości danych gromadzonych w Systemie Informacji Oświatowej (SIO), dotyczących m.in. pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej przez przedszkola, szkoły i placówki oświatowe, w tym poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Zgodnie z nowelą, w lokalnych bazach danych SIO będą gromadzone dane jednostkowe (powiązane z danymi osobowymi ucznia), a w centralnej bazie SIO – dane zbiorcze (niespersonalizowane). Dane dotyczące pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej przez przedszkola, szkoły i poradnie psychologiczno-pedagogiczne, a także dane o uczestniczeniu ucznia w zajęciach wychowania do życia w rodzinie nie będą przekazywane do bazy danych SIO w powiązaniu z imieniem i nazwiskiem oraz numerem PESEL ucznia. Wprowadzono też przepisy umożliwiające gromadzenie w bazie SIO informacji o objęciu ucznia wczesnym wspomaganiem rozwoju dziecka, zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi oraz kształceniem specjalnym w szkole i placówce oświatowej. Informacje o wydanych orzeczeniach i opiniach, przekazywane przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne do bazy danych SIO, także nie będą zawierały danych identyfikacyjnych ucznia, a jedynie numer, datę i przyczynę wydania orzeczenia. W ustawie przewidziano, że dla szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz dla zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich prowadzona będzie jedna lokalna baza danych SIO. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Nauki, Edukacji i Sportu wniosły o poparcie nowelizacji bez poprawek Izba 61 głosami, przy 29 przeciw i 1 wstrzymującym się, opowiedziała się za przyjęciem noweli bez poprawek.

Jednomyślnie, 89 głosami, bez poprawek przyjęto ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, która doprecyzowuje przepisy, tak by szkoły niepubliczne o uprawnieniach publicznych i szkoły publiczne prowadzone przez inne podmioty niż samorządy w okresie wakacji miały zapewnione środki z subwencji oświatowej także za absolwentów z ostatniego rocznika. Przesunięto też z 1 września 2012 r. na 1 września 2014 r. termin wejścia w życie przepisów umożliwiających prowadzenie niektórych zajęć edukacyjnych oraz kwalifikacyjnych kursów zawodowych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Izba przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (62 głosy za, 1 przeciw, 27 wstrzymujących się). Celem noweli jest prawidłowa i pełna transpozycja, uwzględniająca wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, przepisów dyrektyw w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz w sprawie dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa) oraz w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. dyrektywa ptasia). Doprecyzowano warunki wydawania zezwoleń na odstępstwa od stosowania określonych zakazów w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wprowadzono obowiązek kontroli wydanych zezwoleń w zakresie tej ochrony. Określono także ogólne odstępstwa od zakazów w stosunku do niektórych gatunków chronionych.

Izba przyjęła ponadto bez poprawek nowelę ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, dzięki której od 1 stycznia 2013 r. świadczeniodawcy (placówki zdrowia i lekarze) będą mogli za pomocą Internetu sprawdzić, czy pacjent ma prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych. Z lekarzy i szpitali zdjęto odpowiedzialność za udzielenie świadczeń osobie, która nie ma opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Za wnioskiem Komisji Zdrowia opowiedziało się 61 senatorów, a 30 wstrzymało się od głosu.

Senat odrzucił (29 głosów za, 58 – przeciw, 4 wstrzymujące się) wniosek mniejszości Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o paszach i przyjął ją bez poprawek głosami 57 senatorów, przy 30 – przeciw i 4 wstrzymujących się). Nowela zmienia z 1 stycznia 2013 r. na 1 stycznia 2017 r. termin wejścia w życie zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego.

Ustawa o zmianie ustawy o drogach publicznych wprowadza do polskiego prawa przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych (ITS) w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu (dyrektywa ITS). Wprowadzony zostaje obowiązek stosowania przez zarządców infrastruktury drogowej zasad wdrażania usług i aplikacji ITS na drogach publicznych, a w przyszłości – specyfikacji ITS, po przyjęciu ich przez Komisję Europejską. Senatorowie poparli stanowisko Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o przyjęcie nowelizacji bez poprawek. Za takim wnioskiem opowiedziało się 59 senatorów, a 29 było przeciw.

Zgodnie z wnioskiem Komisji Gospodarki Narodowej, Izba 88 głosami przyjęła również bez poprawek nowelizację ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, uchwaloną przez Sejm na podstawie projektu senackiego. Dostosowuje ona prawo do wyroków Trybunału Konstytucyjnego z 2005 i 2010 r. Uchyla przepis umożliwiający spółdzielniom mieszkaniowym, które przed 5 grudnia 1990 r. wybudowały na cudzym gruncie budynki, nabycie własności ich przez zasiedzenie (ex lege), czyli na podstawie rozwiązań odmiennych od tych zawartych w kodeksie cywilnym, jeśli nieruchomości te posiadają nieuregulowany stan prawny. Zgodnie z nowelizacją, spółdzielnia może stać się właścicielem gruntu np. przez zasiedzenie, jeśli spełni warunki określone dla tej instytucji prawa cywilnego. Pozwoli to m.in. na lepszą ochronę praw dawnych właścicieli spółdzielczych gruntów. Ponadto nowelizacja eliminuje przepisy, które uprzywilejowują spółdzielnie w stosunku do ich wierzycieli hipotecznych w sytuacji ustanawiania odrębnej własności lokali spółdzielczych. Ustawa uniemożliwi osłabianie zabezpieczenia hipotecznego kredytów zaciągniętych przez spółdzielnie. W miejsce uchylanych uregulowań wchodzą normy ogólne, w tym zawarte w ustawie o księgach wieczystych i hipotece.

Ponadto Izba 80 głosami, przy 2 – przeciw i 7 wstrzymujących się, przyjęła bez poprawek ustawę o nadaniu Politechnice Radomskiej im. Kazimierza Pułaskiego nazwy „Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu”. Uznano, że politechnika spełnia wymagane kryteria (co najmniej 6 uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora, w tym co najmniej 4 w zakresie nauk objętych profilem uczelni).

Bez poprawek Senat poparł także ustawę o ratyfikacji Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Cypru o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Cypru w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Warszawie dnia 4 czerwca 1992 r., wyrażającą zgodę na ratyfikację protokołu, mającego przede wszystkim na celu uchylenie przepisów dotyczących tzw. klauzuli tax sparing. Wniosek Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych poparło 88 senatorów, a 1 wstrzymał się od głosu.

Senat przyjął ponadto projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, który dostosowuje system prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 10 stycznia 2012 r. (sygn. akt P 19/10). W projekcie zaproponowano skreślenie niekonstytucyjnego przepisu określającego termin złożenia do kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych wniosku o przyznanie uprawnień.

Z inicjatywy Komisji Kultury i Środków Przekazu Izba postanowiła ogłosić listopad 2012 r. Miesiącem Brunona Schulza, a rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego. Podejmując pierwszą z uchwał, senatorowie docenili wyjątkowe znaczenie Brunona Schulza dla polskiej i światowej kultury. To twórca wyjątkowy – piszący po polsku, a mający żydowskie pochodzenie, urodzony w Drohobyczu, dziś ukraińskim, a wówczas polskim miasteczku, które uwiecznił w swojej prozie. Jak uznano, postać i dzieła Schulza mogą stać się punktem wyjścia rozmów o relacjach polsko-żydowsko-ukraińskich. Druga uchwała jest wyrazem najwyższego hołdu poświęceniu i ofierze uczestników powstania styczniowego. Podkreślono w niej, że „legenda i etos Powstania Styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski, a poświęcenia powstańców doprowadziły do odrodzenia naszej państwowości po 123 latach niewoli w 1918 r.”. Senat zaapelował też do instytucji państwowych i samorządowych do godnego uczczenia 150. rocznicy wybuchu powstania.

Senatorowie zapoznali się także ze sprawozdaniem Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z rozpatrzonych w 2011 r. petycji. Przedstawił je przewodniczący komisji praw człowieka senator Michał Seweryński. Poinformował, że w 2011 r. marszałek Senatu skierował do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji 17 petycji, w tym 11 w VII kadencji, a 6 na początku VIII kadencji. W 2011 r. komisja prowadziła prace nad 27 petycjami, w tym kontynuowała prace nad 10 petycjami skierowanymi do komisji w 2010 r. Komisja w VII kadencji rozpatrzyła 14 petycji, a prace nad 3 petycjami, skierowanymi do komisji pod koniec kadencji, zostały przeniesione do nowej kadencji. Wśród 17 petycji skierowanych do komisji w 2011 r. znalazło się 7 petycji zbiorowych, autorami 10 były osoby indywidualne. W 2011 r. komisja przygotowała 4 projekty ustaw: o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych, o zmianie ustawy o rencie socjalnej, o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych. W związku z zakończeniem VII kadencji Senatu prace nad tymi projektami nie zostały ukończone (komisja w 2012 r. ponownie wniosła projekty dotyczące renty socjalnej oraz systemu ubezpieczeń społecznych). Podjęto też decyzję o kontynuowaniu prac nad 7 petycjami, a stosunku do 14 zdecydowano o zakończeniu prac lub o niepodejmowaniu działań. W odniesieniu do 2 petycji komisja, kończąc prace, skierowała je do odpowiednich ministerstw z rekomendacją, aby uwzględniły zgłoszone w nich postulaty w pracach legislacyjnych. Tematyka rozpatrzonych w 2011 r. petycji najczęściej dotyczyła: sytuacji kombatantów i osób represjonowanych, rent i emerytur, świadczenia kompensacyjnego, spraw osób niepełnosprawnych, prawa wyborczego, finansowania partii politycznych, finansów, podatków. Pojedyncze petycje odnosiły się do zagadnień: prawa budowlanego, prawa o ruchu drogowym, Służby Celnej, ustanowienia Ogólnopolskiego Dnia Wychowania Przedszkolnego oraz podjęcia uchwały okolicznościowej dla uczczenia pamięci i wkładu polskich kryptologów w złamanie szyfru Enigmy. Zgodnie z procedurą rozpatrywania petycji, do każdej z nich Dział Petycji i Korespondencji Kancelarii Senatu przygotował informacje, zawierające m.in. prezentację autora petycji, opis postulatów petycji i ich uzasadnienie, analizę stanu prawnego regulującego zawartą w niej problematykę, rekomendację biura.